Design System: Czy na pewno go potrzebujesz?

Kiedy zaczynałem swoją przygodę z Design Systemami, wydawały się one być czymś absolutnie niezbędnym w każdej większej organizacji. Wszyscy o nich mówili, wszyscy je wdrażali, a ja też „chciałem”, czułem że muszę stworzyć coś „kompletnego” dla mojego zespołu. Z czasem jednak zrozumiałem, że Design System nie zawsze jest konieczny. Czasami zamiast budować system od podstaw, lepiej skupić się na tym, co naprawdę przynosi wartość, a nie na tworzeniu złożonych frameworków, które wcale nie muszą pasować do każdego projektu.

Kiedy Design System może być zbędny?

Pewnego dnia, kiedy pracowałem w niewielkim zespole, który zajmował się jedną aplikacją mobilną, postanowiliśmy zbudować nasz własny Design System. Posiadaliśmy doświadczonych projektantów, deweloperów i chociaż projekt był ambitny, system okazał się całkowicie nieopłacalny. Potrzebowaliśmy go na start, ale w miarę jak rozwijaliśmy produkt, zauważyliśmy, że koszt tworzenia tego systemu – i zarządzania nim – przewyższał korzyści. Praca nad frameworkiem zamiast nad funkcjonalnością sprawiała, że wpadaliśmy w niepotrzebne pułapki, co wydłużało procesy. W końcu, po kilku miesiącach, porzuciliśmy nasz Design System i zaczęliśmy korzystać z gotowych rozwiązań, które były wystarczająco elastyczne i dobrze zaprojektowane.

To doświadczenie nauczyło mnie, że Design System nie zawsze jest odpowiedzią. Warto zadać sobie pytanie: czy to na pewno rozwiąże nasze problemy?.

Kiedy Design System jest naprawdę zbędny?

Małe zespoły i ograniczona liczba projektów
Kiedy pracujesz w małym zespole nad kilkoma projektami, tworzenie własnego Design Systemu może okazać się zbędnym wydatkiem czasu i zasobów. Tak naprawdę w takim przypadku kluczowa jest szybka iteracja i elastyczność. Pamiętam, jak kiedyś prowadziłem mały zespół, który tworzył aplikację do zarządzania zadaniami. Zamiast poświęcać miesiące na tworzenie pełnego systemu, skupiliśmy się na prostych, ale skutecznych rozwiązaniach wizualnych, które były wystarczające na początek. Tworzenie Design Systemu było zbyt czasochłonne i kosztowne w stosunku do wartości, jaką by nam dało.

Prosty produkt, brak częstych zmian
Kolejnym przypadkiem, w którym Design System nie jest niezbędny, jest sytuacja, gdy masz produkt, który nie wymaga częstych aktualizacji. Tworzenie systemu komponentów, wzorców i dokumentacji wymaga ciągłej dbałości o aktualność. Jeśli twój produkt nie zmienia się regularnie, może lepiej postawić na prostsze podejście i unikać rozbudowanych procesów, które angażują wielu ludzi.

Brak rozwoju organizacji
Z mojego doświadczenia wynika, że Design System jest najbardziej przydatny w dużych organizacjach, które mają wiele zespołów pracujących nad różnymi aspektami produktu. Dla małych firm, które nie planują dużego wzrostu lub nie mają wielu designerów i developerów, tworzenie systemu jest zazwyczaj nieopłacalne. Pamiętam jedną małą agencję, w której zespół pracował nad kilkoma klientami naraz, nie mając planów na rozwój większej liczby produktów. Kiedy zaczęli rozważać Design System, doszli do wniosku, że to po prostu nie jest odpowiedni moment – zamiast tego skupili się na szybkim dostosowywaniu swoich rozwiązań do indywidualnych potrzeb klientów.

Brak dojrzałości procesu projektowego
Design System wymaga solidnych podstaw procesów projektowych, które są stabilne i efektywne. Jeśli zespół dopiero zaczyna pracować nad UX/UI, wprowadzenie systemu komponentów na wczesnym etapie może okazać się nieproduktywne. Przed stworzeniem pełnego Design Systemu warto, żeby zespół miał solidne doświadczenie w iteracyjnym projektowaniu i testowaniu.

A co z tworzeniem własnego Design Systemu?

Chciałbym również poruszyć temat opłacalności tworzenia własnego Design Systemu. Bardzo często, szczególnie w mniejszych organizacjach, produkowanie własnego systemu komponentów jest po prostu nieopłacalne. Choć pokusa, by stworzyć coś unikalnego, jest silna, w rzeczywistości bardzo łatwo jest znaleźć już gotowe systemy, które spełniają podstawowe potrzeby. Mamy na rynku takie rozwiązania jak Material Design, Ant Design czy Design Systems od IBM, które są solidne i dobrze zaprojektowane, a wystarczy je tylko dostosować wizualnie do naszych potrzeb.

Pamiętam, jak w jednym z projektów zdecydowaliśmy się na użycie Material Design, ale zaktualizowaliśmy kolorystykę, czcionki i kilka innych elementów, by dostosować je do brandingu naszego klienta. Dzięki temu zaoszczędziliśmy masę czasu i uniknęliśmy niepotrzebnych prac. To podejście pozwoliło nam skupić się na bardziej krytycznych aspektach projektu, jak UX i funkcjonalności, zamiast tracić czas na budowanie systemu od podstaw.

Design System to narzędzie, nie obowiązek

Wprowadzenie Design Systemu w organizacji to duża inwestycja czasowa i zasobowa, której wartość trzeba dobrze przeanalizować. W niektórych przypadkach, szczególnie w małych zespołach czy projektach, Design System może okazać się zbędnym balastem. Zamiast tworzyć wszystko od podstaw, warto rozważyć gotowe systemy, które można dostosować, co pozwoli zaoszczędzić czas i zasoby.

Pamiętaj, że Design System to narzędzie, które ma pomóc, a nie stać się celem samym w sobie. Zanim zdecydujesz się na jego wdrożenie, sprawdź, czy rzeczywiście odpowiada na Twoje potrzeby. Być może w Twojej organizacji lepszym rozwiązaniem będzie elastyczność i szybka iteracja. Każdy projekt jest inny, dlatego warto podjąć decyzję na podstawie realnych potrzeb, a nie na zasadzie ogólnej mody.

Tagi: Design System